GENCAY KASAPÇI (1933-2017)
Tuval üzeri akrilik, 2016 tarihli.
60x60 cm
Gencay Kasapçı (1933-2017)
Almanya'da, II. Dünya Savaşı sonrasında, oluşan karamsar havayı dağıtmak ve sanat alanında oluşmuş durağan anlayışa karşı çıkmak felsefesiyle ortaya çıkan Zero Hareketi'nin Türkiye'deki ilk ve yegane temsilcisi olan Gencay Kasapçı, 1933 yılında Ankara'da dünyaya gelmiştir. Babasının görevi nedeniyle çocukluğunun ilk yıllarını Balıkesir'de geçirmiştir. 1939 yılında ailesiyle İstanbul'a yerleşen sanatçı, 1950 yılında İstanbul Kız Lisesi'ni bitirdikten sonra, Güzel Sanatlar Akademisi'nin Yüksek Resim Bölümü'nde, Cemal Tollu Atölyesi'nde öğrenim görmüştür. 1959 yılında, İtalyan Hükümeti'nden kazandığı bursla Floransa'ya giderek Floransa Akademisi'nde Prof. Collacichi ile fresk ve mozaik çalışmıştır. 1960 yılında bursu bittikten sonra Roma'ya yerleşerek 1960-1965 yılları arasında kendi atölyesinde çalışmalarına devam etmiştir. Bu dönemde, Arnoldo Mondadori ve Vallechi Yayınevleri için hikayeler resimlemiş ve Gianna Manzini'nin Barka d'Noe adlı kitabının kapak tasarımını gerçekleştirmiştir. İlk kişisel sergisini Roma'da Fondazione Ernesto Besso'da açan Gencay Kasapçı, burada yaşadığı süre boyunca Cenova, Venedik, Roma, Milano ve Gubbio kentlerindeki galerilerde de sergiler açmış ve önemli resim yarışmalarına davet edilmiştir. Sırp sanatçı Mira Brtka ve Milena Kubrakoviç ile Japon sanatçı Nobuya Abe'nin atölyesine de devam eden sanatçının resimlerindeki dönüşüm de bu dönemde başlamıştır. Zero Grubu ile bu yıllarda tanışarak birlikte çeşitli işler yapan ressam, böylece ülkemizin ilk Zero sanatçısı olmuştur.
1966 yılında Türkiye'ye dönen Gencay Kasapçı, ülkenin siyasi ve ekonomik koşulları nedeniyle yurtdışı ile bağlantısını uzun süreliğine kesmek mecburiyetinde kalsa da, özgün ve devrimsel nitelikli sanat çalışmalarını sürdürmüştür. 1963-1968 yılları arasında, seramik ve mozaik alanında anıtsal çalışmalara imza atmıştır. ODTÜ Mimarlık Fakültesi ile Ziraat Bankası ve Şekerbank'ın Kızılay şubelerine yaptığı seramik ve mozaikten oluşan panolar bunun en güzel örnekleridir. Ayrıca, İstanbul'da Divan ve Etap Marmara Otelleri'ne ve Ankara'da İş Bankası Genel Müdürlüğü kendi yarattığı özgün teknikler ile nazar boncuğu kullanarak sanatsal çalışmalar gerçekleştirmiştir. Ancak, ne yazık ki günümüzde sadece ODTÜ Mimarlık Fakültesi'ndeki pano yerindedir, diğerlerinin akıbeti ise maalesef meçhuldür.
Sanatçı kişiliğinin yanı sıra, galerici kimliği ile de tanınan Gencay Kasapçı, 1976-1983 yılları arasında Ankara'da Vakko Sanat Galerisi sanat danışmanlığı ve yöneticiliğini yapmıştır. 1983 yılında Mine Özman ile birlikte Mi-Ge Sanat Galerisi'ni kurmuştur. 1994-2000 yılları arasında da, İstanbul'da Galeri Replika'nın sanat danışmanlığını yapmıştır.
1994-1995 yıllarında, Kültür Bakanlığı'nın talebi ile Mersin'e Kıbrıs Barış Harekatı anısında "Özgürlük Anıtı"nı, ve "Portakal Ağacı" anıtını gerçekleştirmiştir. "Özgürlük Anıtı", üzerindeki uçan kuş figürleri 2014 yılında hasar gördüğü gerekçesiyle ile yenilenmiş, bu arada seramik kuş figürleri sökülüp yerine Türk Bayrağı yerleştirilmiştir. Anıtın bu şekilde değiştirilmesine başta Gencay Kasapçı olmak üzere pek çok kesim tepki gösterince, anıt aslına uygun olarak yenilenmiş ve İsmet İnönü Bulvarı üzerindeki yeni yerine yerleştirilmiştir. "Portakal Ağacı" anıtının akıbeti ise trajiktir. Bu heykel kent merkezinde yer almasına rağmen, uzun yıllar korunamayarak çeşitli vandal saldırılara maruz kalmıştır. 2009 yılında ise, restore edilmek üzere yerinden sökülmüştür. Gencay Kasapçı'nın bilgisi dışında eser restore edilmeye çalışılmış, fakat maalesef daha çok tahrip edilerek depoya kaldırılmış ve sonrasında tamamen kaybolmuştur.
Eserlerinde nazar boncuğunu kullanan ilk sanatçı olan Gencay Kasapçı, 1954'te tek model ve renk olarak kullanılan nazar boncuklarını üreten fırınları bularak daha fazla renk ve formda üretim yapmaları için onları ikna etmiştir. 1958 yılında nazar boncukları kullanarak tasarladığı masa Kültür Bakanlığı tarafından satın alınmış ve Brüksel Fuarı'nda Türk Pavyonu'nda sergilenmiştir. 1968 yılında, Divan Oteli için yine nazar boncukları ile yaptığı masa yüzleri ise ne acıdır ki restorasyon sırasında yapılan değişiklilerde kaybolup gitmiştir.
Yaşamı boyunca yurtiçi ve yurtdışında 100'ün üzerinde kişisel sergi açan, uluslarası pek çok fuara ve sergiye katılan, pek çok ödül alan ve eserleri UNICEF, TEMA, TAP ve Soroptomist Kulübü tarafından kart olarak basılan Gencay Kasapçı, 2017 yılının Eylül ayında Roma'da gerçekleştirdiği son kişisel sergisiyle sevenlerine veda ederek aynı yılın Kasım ayında aramızdan ayrılmıştır.
