FAHRELNİSSA ZEID (1901-1991)
Kağıt üzeri karışık teknik, imzalı.
48x38 cm
Fahrelnissa Zeid; Aliye Berger, Füreya Koral, ve yazar Cevat Şakir Kabaağaçlı (Halikarnas Balıkçısı) gibi birçok sanatçı yetiştiren Şakir Paşa ailesinin bir üyesidir. 1920 yılında İnas Sanayi-i Nefise Mektebi’ne giren sanatçı, okula kabul edilen ilk kadın öğrencilerden biridir. Burada başladığı sanat eğitimine 1928 yılından itibaren Paris’te Ranson Akademisi’nde devam eden Fahrelnissa, akademide Roger Bissiere ve Stahlbach ile çalışmıştır. İstanbul’a döndükten sonra, Sanayi-i Nefise Mektebi’de Namık İsmail atölyesine devam etmiştir. İlk evliliğini 1920 yılında Servet-i Fünun yazarlarından İzzet Melih Devrim ile yapan ressamın bu evlilikten Nejat Melih Devrim (ressam) ve Şirin Devrim (yönetmen/oyuncu) adlı iki çocuğu olmuştur. İkinci evliliğini ise 1934 yılında Irak’ın Ankara Büyükelçisi Emir Zeid ile yapmıştır. Eşinin aynı zamanda Kral I. Faysal’ın kardeşi olması nedeniyle prenses unvanını alan Zeid, eşinin görevi nedeniyle Londra, Berlin, Budapeşte ve Paris gibi çeşitli Avrupa kentlerinde bulunmuş; eşinin vefatından sonra Paris’e yerleşmiştir. 1975 yılında tekrar Ürdün’e giden Zeid, 1991 yılındaki vefatına kadar burada yaşamıştır.
D Grubu’nun 1944 yılında İstanbul’da açtığı sergiye resim vererek gruba katılan sanatçının ilk dönem eserlerinde lirizm ve romantizme dönük bir hava söz konusudur. Paris’e yerleştikten sonra soyutlamaya yönelmiştir. Zeid’in yapıtlarında Doğu’nun Bizans ve İslam sanatına özgü ögeleri ile Batı’nın soyut sanat özellikleri bir arada yer almaktadır. 1950’li yıllarda düzenlediği sergilerde yer alan eserleri özellikle Türk soyut resim sanatı tarihinde önemli bir yere sahiptir. Büyük boyutlu yağlıboya tablolar, kolajlar ve boyalı cam paneller gerçekleştiren ressam, 1970’li yıllardan sonra portre ve figür resimlerine yönelmiş, özellikle portrelerinde psikolojik anlatımı ön plana almıştır. 1991 yılında Ürdün’de vefat eden Zeid, Amman’daki kraliyeT mezarlığına defnedilmiştir.
